Quả pao không tuổi

Quả pao hay còn được gọi là pa pao được khâu nối các miếng vải lanh thành trái tròn, to bằng quả cam, bên trong nhồi hạt lanh hoặc bông vải. Ngày nay, để tạo sắc màu cho quả pao, các thiếu nữ Mông còn dùng thổ cẩm của người Thái, hay những lụa tơ tằm để tạo sự mềm mại cho quả pao. Trò chơi ném pao được diễn ra ở những khu đất rộng tương đối bằng phẳng, người chơi được chia làm hai bên nam – nữ. Khoảng cách hai đội cách nhau khoảng 5 – 7mét. Tài khéo léo của người ném pao là không để cho pao rơi xuống đất và được giao ước với nhau bằng về số lần ném, số lần bắt được pao, nếu bên nào thua thì phải hát một bài hoặc làm một điều gì đó do đôi thắng quy định.
 

Trò chơi ném pao thường được tổ chức trong các ngày Tết, các lễ hội truyền thống của người Mông như Lễ hội Gầu Tào, Lễ hội Lào Sồng, ngày mừng nhà mới hay Lễ cúng bản. Lên vùng cao Tây Bắc, bạn còn có thể bắt gặp những đôi nam thanh, nữ tú người Mông chơi ném pao trong ngày Tết Độc lập ở Mộc Châu, ở chợ tình Khau Vai hay chợ tình Sa Pa.
 

Bà Sùng Thị Sông (75 tuổi) ở xã Lóng Luông (Mộc Châu – Sơn La) đã khâu hàng nghìn quả pao cho người Mông trong vùng, kể rằng: “Chẳng biết quả pao và trò chơi ném pao có từ khi nào nữa, nó có từ lâu lắm rồi. Chỉ biết rằng, người đàn ông Mông đi tìm vợ, đi hội đều mang theo khèn và biểu diễn những điệu múa khèn mạnh mẽ thể hiện sự trai tráng của người đàn ông thì người phụ nữ phải mang theo quả pao để đối xứng. Quả pao thể hiện sự mềm mại, vừa là trò chơi, vừa là vật trang sức của phụ nữ Mông trong các cuộc vui”. Cũng theo bà Sông, việc quan trọng nhất của thiếu nữ Mông là phải biết xe lanh dệt vải may váy và làm quả pao. Người đàn ông Mông đi tìm vợ thì việc đầu tiên họ xem là khả năng dệt vải, thêu thùa và làm quả pao. Một quả pao tốt thì các đường khâu phải kín, khi cầm quả pao không được cứng hoặc mềm quá. Một người phụ nữ Mông giỏi giang, đảm đang thì phải biết làm quả pao tốt.
 

Điểm đặc sắc nhất là ném pao cũng là dịp để trai gái trao gửi ánh mắt nụ cười tìm bạn lòng. Khi ném pao là trao cả ánh mắt nụ cười cho nhau. Các chàng trai mến cô gái nào thì giữ quả pao để sau có cớ cầm đến nhà hay tìm gặp để bày tỏ tình cảm, nếu hợp nhau, họ hẹn hò và bắt đầu một mối tình.

Tuy nhiên, đa số những mối tình bắt đầu bằng trò chơi ném pao đều không trọn vẹn và quả pao trở thành một niềm hoài niệm và khắc khoải trong cuộc đời. Tôi đã từng gặp những cụ già người Mông lang thang ở chợ tình Khau Vai trên tay cầm quả pao đã cũ đi tìm hoài niệm một cuộc tình thời trai trẻ. Ông già Mùa A Sấu đến chợ tình Khau Vai chỉ với một ước nguyện, được chơi ném pao với bạn tình thời còn trai trẻ để còn niềm tin đi nốt quãng đời còn lại. Chính vì thế, đối với người Mông, quả pao là hoài niệm về tình yêu dường như không có tuổi.

Vào thời điểm này, Muốn được tự tay ném những quả pao tìm bạn, du khách có thể đến sân vận động Mộc Châu ngày 1-9. Đây là thời điểm, người Mông khắp nơi tụ hội về vui chơi mừng tết độc lập.
 

TG: Hải Yến