Vũ điệu kết đoàn- đặc sản Sơn La

Vũ điệu kết đoàn là một tác phẩm múa dân vũ mang tính cộng đồng, kết hợp tinh hoa văn hóa của nhiều dân tộc Việt Nam, nhằm truyền tải thông điệp về tinh thần đoàn kết dân tộc. Ra đời tại tỉnh Sơn La, tác phẩm nhanh chóng lan tỏa và trở thành một điểm nhấn sinh động trong đời sống văn hóa, thu hút sự hưởng ứng của đông đảo quần chúng. Bài viết dưới đây sẽ giới thiệu đầy đủ về nguồn gốc, ý nghĩa, các phiên bản biểu diễn, tác động đối với cộng đồng và sự truyền bá của Vũ điệu kết đoàn.

Nguồn gốc Vũ điệu kết đoàn

“Vũ điệu kết đoàn” do bà Tòng Thị Phóng – nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội – sáng tác. Bà Tòng Thị Phóng là người dân tộc Thái, quê ở Sơn La, lớn lên gắn bó với các làn điệu dân ca, dân vũ của đồng bào Tây Bắc. Với tình yêu sâu sắc dành cho văn hóa các dân tộc, bà đã dày công nghiên cứu và chắt lọc những nét đặc sắc của 12 dân tộc sinh sống tại Sơn La, cùng với 16 điệu múa xòe cổ truyền của dân tộc Thái, để tạo nên tác phẩm giàu tính nghệ thuật và đậm tinh thần đoàn kết​

 

. Vũ điệu kết đoàn được hình thành trong bối cảnh bà Phóng mong muốn có một hoạt động văn hóa chung để gắn kết các dân tộc anh em. Tác phẩm ra đời năm 2021 tại Sơn La và ngay lập tức được đón nhận nồng nhiệt. Ngày 8/11/2021, Vũ điệu kết đoàn đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cấp giấy chứng nhận đăng ký bản quyền tác giả​, đánh dấu sự ra mắt chính thức của tác phẩm này.

Để hiện thực hóa tác phẩm, bà Tòng Thị Phóng đã phối hợp với các nghệ sĩ của Nhà hát Ca múa nhạc tỉnh Sơn La. Phần biên tập âm nhạc do nhạc sĩ Hoàng Việt Cường thực hiện, còn phần biên đạo múa do NSƯT Đức Thọ và Trung Hưng dàn dựng dựa trên ý tưởng của tác giả. Ngay sau khi hoàn thiện, tác phẩm được tổ chức tập huấn cho các diễn viên chuyên nghiệp tại Sơn La – những người đầu tiên lĩnh hội Vũ điệu kết đoàn. Bà Phóng đích thân hướng dẫn, chỉnh sửa từng động tác cho các diễn viên trong quá trình tập luyện​. Từ đây, Vũ điệu kết đoàn bắt đầu hành trình lan tỏa từ mảnh đất Sơn La ra khắp cả nước.

---

Ý nghĩa Vũ điệu kết đoàn

Vũ điệu kết đoàn không đơn thuần chỉ là một tiết mục nghệ thuật kết tinh những nét đẹp văn hóa của các dân tộc, mà còn là một thông điệp của tình đoàn kết, sự gắn bó giữa các cộng đồng​. Mỗi động tác, mỗi làn điệu trong bài múa đều mang ý nghĩa tôn vinh bản sắc riêng của từng dân tộc, đồng thời hòa quyện trong tổng thể hài hòa để thể hiện tinh thần “Đại đoàn kết toàn dân tộc”. Thông qua ngôn ngữ múa, tác phẩm gửi gắm thông điệp rằng chính sự đa dạng văn hóa sẽ gắn kết chúng ta thành một khối thống nhất và vững mạnh.

Về giá trị văn hóa, Vũ điệu kết đoàn góp phần bảo tồn và phát huy di sản văn hóa phi vật thể của nhiều tộc người. Những điệu múa truyền thống vốn chỉ xuất hiện riêng lẻ trong phạm vi từng dân tộc nay được đưa vào một tác phẩm chung, tạo nên sự giao thoa văn hóa độc đáo. Tác phẩm khơi dậy lòng tự hào về truyền thống, giúp khán giả hiểu rõ hơn và trân trọng hơn bản sắc của mỗi vùng miền. Đồng thời, Vũ điệu kết đoàn cũng là biểu tượng cho khát vọng hòa hợp, gắn bó giữa các dân tộc anh em trên dải đất hình chữ S​

Không chỉ vậy, bài múa còn mang ý nghĩa thời sự trong bối cảnh xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân. Nó cụ thể hóa chủ trương “văn hóa soi đường cho quốc dân đi” bằng một sản phẩm sinh động, dễ đi vào lòng người. Qua những vòng xòe tay nắm chặt, những bước nhảy đồng điệu, thông điệp về đoàn kết, chung sức đồng lòng được truyền tải một cách tự nhiên, giàu cảm xúc. Đây chính là giá trị nhân văn cốt lõi làm nên sức sống của Vũ điệu kết đoàn.

---

Các phiên bản biểu diễn Vũ điệu kết đoàn

Từ khi ra mắt, Vũ điệu kết đoàn đã được biểu diễn dưới nhiều phiên bản và hình thức khác nhau, phù hợp với từng đối tượng và hoàn cảnh, nhưng vẫn giữ tinh thần chung. Phiên bản gốc được dàn dựng bởi Nhà hát Ca múa nhạc tỉnh Sơn La có tính nghệ thuật cao: các diễn viên chuyên nghiệp trình diễn trong trang phục dân tộc đa dạng, mỗi động tác đều chuẩn xác và giàu biểu cảm​. Phiên bản này thường được biểu diễn trên sân khấu lớn, thể hiện trọn vẹn 7 tổ hợp động tác đặc trưng (tương ứng với các phần văn hóa tiêu biểu) và tạo hiệu ứng thị giác mạnh mẽ. Khán giả xem phiên bản gốc có thể thấy được sự phong phú của trang phục, âm nhạc và vũ đạo từ nhiều dân tộc hòa quyện trong một tổng thể thống nhất.

Bên cạnh phiên bản chuyên nghiệp, Vũ điệu kết đoàn còn có những phiên bản đồng diễn quần chúng. Đây là các phiên bản được đơn giản hóa động tác để đông đảo người dân có thể cùng tham gia. Ví dụ, trong nhiều sự kiện cộng đồng, hàng trăm người mặc trang phục thống nhất (như áo dài cờ đỏ sao vàng hoặc trang phục truyền thống đơn giản) cùng thực hiện bài múa một cách đồng bộ, tạo nên không khí sôi nổi và gắn kết. Phiên bản đồng diễn chú trọng tính đồng đều và tinh thần tập thể, ít đòi hỏi kỹ thuật cao như phiên bản gốc, nhưng vẫn toát lên vẻ đẹp và thông điệp của tác phẩm. Thậm chí đã có màn đồng diễn kỷ lục với sự tham gia của hơn 1.000 người cùng múa Vũ điệu kết đoàn, cho thấy sức lan tỏa mạnh mẽ của bài múa​

Ngoài ra, để phục vụ cho công tác tập luyện, các phiên bản hướng dẫn (tutorial) cũng được xây dựng. Nhiều câu lạc bộ múa và cá nhân đã biên soạn video hướng dẫn Vũ điệu kết đoàn với các góc quay thuận tiện (nhảy cùng hướng) và nhạc nền chuẩn để người xem dễ dàng học theo. Những phiên bản này thường rút gọn thời lượng và chia nhỏ bài múa thành từng đoạn ngắn, giúp người mới tập có thể nắm bắt từng động tác. Trên các nền tảng như YouTube và TikTok, các video hướng dẫn và biểu diễn Vũ điệu kết đoàn thu hút hàng triệu lượt xem, hình thành nên một trào lưu tập múa dân vũ trong giới trẻ. Nhiều bạn trẻ đã tham gia các thử thách ngắn với một vài động tác tiêu biểu của bài múa, góp phần quảng bá Vũ điệu kết đoàn theo cách hiện đại và sáng tạo.

Dù ở phiên bản sân khấu nghệ thuật tinh xảo hay phiên bản quần chúng giản dị, Vũ điệu kết đoàn vẫn giữ được hồn cốt của mình: đó là sự đa dạng trong thống nhất, là vòng tay lớn kết nối các dân tộc. Mỗi phiên bản mang một màu sắc riêng, nhưng tất cả đều hướng đến tôn vinh tinh thần đoàn kết và vẻ đẹp văn hóa Việt Nam.

---

Tác động đối với cộng đồng Vũ điệu kết đoàn

Tác phẩm Vũ điệu kết đoàn đã có tác động sâu rộng tới cộng đồng và đời sống văn hóa xã hội. Trước hết, bài múa nhận được sự đón nhận nồng nhiệt từ phía công chúng. Ngay khi được giới thiệu, Vũ điệu kết đoàn đã thu hút sự quan tâm lớn của người dân Sơn La và các địa phương lân cận​.

Bà Tòng Thị Phóng từng trực tiếp tham gia biểu diễn giao lưu bài múa này, và mỗi lần xuất hiện đều nhận được những tràng pháo tay hưởng ứng nhiệt liệt​ . Điều đó cho thấy người xem không chỉ thưởng thức mà còn đồng cảm với thông điệp ý nghĩa mà tác phẩm mang lại.

Trong đời sống văn hóa, Vũ điệu kết đoàn đã trở thành biểu tượng của tinh thần đoàn kết. Nhiều sự kiện lớn nhỏ trên khắp cả nước đã đưa bài múa này vào chương trình như một điểm nhấn không thể thiếu. Chẳng hạn, tại Ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc năm 2023 ở Hà Nội, tiết mục Vũ điệu kết đoàn do cán bộ và nhân dân quận Tây Hồ biểu diễn đã gây ấn tượng mạnh mẽ, thu hút sự tham gia của khoảng 1.000 diễn viên không chuyên từ nhiều tầng lớp​. Màn đồng diễn quy mô lớn này không chỉ thiết lập kỷ lục về số người tham gia, mà quan trọng hơn, nó khiến mọi người đều cảm nhận được tinh thần phấn khởi, tự hào và gắn kết. Nhiều người sau khi tham gia đã chia sẻ rằng họ thực sự cảm nhận được tinh thần đoàn kết toát lên trong quá trình tập luyện và biểu diễn​

Ở các địa phương, đặc biệt là vùng dân tộc, Vũ điệu kết đoàn đã góp phần củng cố tình cảm gắn bó cộng đồng. Bài múa xuất hiện trong các ngày hội văn hóa, lễ hội truyền thống, các chương trình văn nghệ quần chúng từ miền núi đến đồng bằng. Tại Sơn La – quê hương của tác phẩm, Vũ điệu kết đoàn được đưa vào cả hoạt động ngoại khóa ở trường học. Ví dụ, Trường Tiểu học Tô Hiệu (TP. Sơn La) đã tổ chức cho 900 học sinh và giáo viên cùng múa bài này trong trang phục các dân tộc, nhằm giáo dục các em về truyền thống và tinh thần đoàn kết​. Qua những hoạt động như vậy, thế hệ trẻ được bồi đắp lòng tự hào dân tộc, ý thức giữ gìn và phát huy văn hóa truyền thống cũng như trân trọng sự hòa hợp giữa các dân tộc.

Về mặt xã hội, Vũ điệu kết đoàn còn có tác dụng gắn kết cộng đồng rất rõ nét. Bài múa tạo ra một sân chơi chung, nơi mọi người thuộc nhiều lứa tuổi, ngành nghề, dân tộc có thể cùng tập luyện và trình diễn. Quá trình cùng nhau học múa, tập luyện đã giúp tăng cường sự hiểu biết, giao lưu giữa các cá nhân và nhóm cộng đồng. Trong bối cảnh nhiều giá trị văn hóa dân gian đang dần phai nhạt, sự xuất hiện của Vũ điệu kết đoàn như thổi một luồng gió mới, giúp hồi sinh và làm phong phú đời sống tinh thần của nhân dân. Nó khơi gợi niềm hứng khởi tham gia các hoạt động văn hóa, rèn luyện sức khỏe, đồng thời truyền tải thông điệp đoàn kết một cách nhẹ nhàng mà thấm thía.

Các cơ quan truyền thông cũng tôn vinh giá trị của Vũ điệu kết đoàn. Báo chí trung ương và địa phương đã có nhiều bài viết, phóng sự ca ngợi đây là “vũ điệu hiệu triệu tinh thần đoàn kết dân tộc”. Tác phẩm thậm chí còn giúp đem về giải thưởng báo chí cho những người làm truyền thông khi khai thác đề tài đoàn kết dân tộc​

. Điều này cho thấy sức hút của Vũ điệu kết đoàn không chỉ giới hạn trong phạm vi sân khấu, mà còn lan tỏa vào đời sống xã hội, trở thành nguồn cảm hứng tích cực trong việc xây dựng và củng cố khối đại đoàn kết toàn dân.

---

Sự truyền bá Vũ điệu kết đoàn

Ngay sau khi ra đời, Vũ điệu kết đoàn đã được chú trọng phổ biến rộng rãi thông qua nhiều kênh khác nhau. Tại Sơn La, Ủy ban Nhân dân tỉnh và các sở, ban, ngành đã tích cực triển khai kế hoạch ghi hình, sản xuất đĩa DVD và phổ cập tác phẩm đến cơ sở​. Lớp tập huấn đầu tiên được tổ chức để truyền dạy bài múa cho 69 học viên là hạt nhân văn nghệ đến từ tất cả các huyện, thành phố trong tỉnh​. Những học viên này sau đó trở về địa phương, tiếp tục hướng dẫn lại cho các đội văn nghệ cơ sở, bảo đảm Vũ điệu kết đoàn lan tỏa sâu rộng trong cộng đồng. Việc tập huấn được thực hiện bài bản: giáo trình chia động tác theo từng tổ hợp, có hướng dẫn âm nhạc kèm theo, kiểm tra đánh giá thường xuyên để các học viên nắm vững và biểu diễn thuần thục​. Nhờ cách làm này, chỉ trong thời gian ngắn, bài múa đã hiện diện ở hầu khắp các xã, phường của Sơn La.

Sau thành công bước đầu, Sơn La đã phối hợp với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cũng như các tỉnh bạn để quảng bá tác phẩm. Các đoàn nghệ thuật chuyên nghiệp đem Vũ điệu kết đoàn đi biểu diễn giao lưu ở nhiều nơi, từ các tỉnh miền núi phía Bắc đến thủ đô Hà Nội và các tỉnh miền Trung, Nam. Tại mỗi nơi, bài múa lại được đón nhận nhiệt tình, nhiều nơi mời đội nghệ thuật Sơn La đến hướng dẫn trực tiếp để người dân địa phương cùng tham gia. Bên cạnh đó, Vũ điệu kết đoàn cũng xuất hiện trên các kênh truyền hình. Đài Phát thanh - Truyền hình Sơn La thực hiện chuyên đề giới thiệu tác phẩm, phát sóng rộng rãi. Truyền hình Trung ương (VTV) và các đài khác khi đưa tin về công tác đoàn kết dân tộc cũng trích đoạn bài múa này để minh họa sinh động cho nội dung tuyên truyền.

Internet và mạng xã hội là kênh truyền bá quan trọng góp phần đưa Vũ điệu kết đoàn vượt khỏi phạm vi địa phương. Trên YouTube, video Vũ điệu kết đoàn bản chuẩn do Nhà hát Ca múa nhạc Sơn La biểu diễn được đăng tải, thu hút hàng trăm nghìn lượt xem​. Nhiều kênh và câu lạc bộ đăng clip hướng dẫn chi tiết, thậm chí có bản quay chậm để người học dễ nắm bắt động tác. Các bạn trẻ còn chia sẻ những đoạn clip ngắn thực hiện Vũ điệu kết đoàn trên TikTok, biến nó thành một trào lưu tích cực, vừa giải trí vừa lan tỏa thông điệp yêu văn hóa dân tộc. Những hashtag liên quan như #vudieuketdoan được sử dụng để kết nối những người cùng đam mê bài múa này. Nhờ vậy, Vũ điệu kết đoàn đã tiếp cận được đến đông đảo khán giả trẻ – đối tượng thường ít quan tâm đến dân vũ truyền thống – qua hình thức mới mẻ và hấp dẫn.

Cuối cùng, kênh phát hành nhạc cũng đóng vai trò trong việc nhân rộng sức ảnh hưởng của tác phẩm. Nhạc nền của Vũ điệu kết đoàn được biên tập từ các giai điệu mang âm hưởng dân gian Tây Bắc, rộn ràng và dễ nhớ. Bản nhạc này đã được phát hành dưới dạng audio và đăng tải lên các nền tảng số, giúp người nghe có thể tiếp cận một cách độc lập. Nhiều người không tham gia múa nhưng khi nghe nhạc Vũ điệu kết đoàn cũng cảm thấy hào hứng vì giai điệu tươi vui, sôi nổi. Một số địa phương còn sử dụng nhạc phẩm này làm nhạc nền cho chương trình thể dục buổi sáng hoặc sinh hoạt tập thể, gián tiếp giới thiệu bài múa tới công chúng.

Tóm lại, Vũ điệu kết đoàn được truyền bá qua đào tạo trực tiếp, qua biểu diễn lưu động, qua truyền hình, mạng xã hội và âm nhạc. Sự đa dạng kênh phổ biến đã giúp tác phẩm nhanh chóng đi vào đời sống, trở thành tài sản văn hóa chung chứ không chỉ của riêng Sơn La. Ngày nay, nhắc đến Vũ điệu kết đoàn là nhắc đến một câu chuyện thành công về việc khơi dậy tinh thần đoàn kết dân tộc bằng sức mạnh mềm của văn hóa, đồng thời minh chứng cho khả năng lan tỏa mạnh mẽ của một tác phẩm nghệ thuật khi nó chạm được đến trái tim của cộng đồng.