Tết sớm trên bản người Mông

Thứ năm - 15/01/2015 21:07

Đầu tháng 1, Tết đã cận kề, hoa mận nở trắng sườn núi, hoa đào bắt đầu khoe sắc trên các thung lũng vùng Tây Bắc, đó cũng là lúc những người miền xuôi yêu thích khám phá lại chuẩn bị hành trang về với Mộc Châu, về vui hội ngày Xuân, với ngày Tết cổ truyền độc đáo của người Mông - Tết cổ truyền sớm nhất trong cộng đồng dân tộc Việt.

Người Mông sinh sống ở nhiều tỉnh vùng cao như Điện Biên, Lai Châu, Sơn La, Yên Bái… và cả một số tỉnh phía Nam nhưng chỉ có ở Mộc Châu, người Mông mới có phong tục đón Tết sớm theo cách riêng, độc đáo và đậm đà bản sắc.

Tết cổ truyền của người Mông diễn ra trước Tết Nguyên đán khoảng 1 tháng (từ ngày 30-11 Âm lịch) và kéo dài trong 3 ngày. Chính bởi vậy nên sau thời gian ăn Tết, mùa lễ hội của người Mông dài hơn, với nhiều hoạt động, trò chơi giao lưu phong phú trong suốt mùa hội cho đến sau Rằm tháng Giêng mới giảm dần để bắt đầu công việc làm ăn cho năm mới. Vào trước ngày 30-11 Âm lịch, người Mông tạm gác mọi công việc thường ngày để tập trung dọn dẹp nhà cửa, mổ lợn, làm bánh giầy… chuẩn bị đón Tết. Buổi chiều 30-11, tất cả các dụng cụ canh tác như cày, cuốc, xẻng, dao, cào… đều được gia chủ rửa sạch sẽ, dán giấy màu rồi xếp vào cạnh góc bàn thờ, 10 ngày sau mới lấy ra sử dụng. Người Mông cho rằng: “Ngày Tết, con người được nghỉ ngơi, công cụ và vật dụng trong nhà cũng phải được nghỉ ngơi thì sang năm mới làm ăn mới thuận, mùa màng sẽ tốt”. Bởi vậy, người Mông dọn dẹp nhà cửa, dán giấy màu lên ban thờ, vì kèo, cột nhà và cả lên những vật dụng trong nhà.

Khoảnh khắc Giao thừa của đồng bào Mông được tính bằng tiếng gà gáy đầu tiên trong đêm 30 Tết, dù là gà nhà ai trong bản. Vào thời khắc này, mọi người trong gia đình ngồi quây quần bên bếp lửa hát những bài hát truyền thống đón xuân, người già kể cho lớp trẻ nghe những câu chuyện của dòng họ, gia đình, làng bản và cả những câu chuyện buồn vui của một năm cũ sắp qua để cùng đón chào năm mới đang về. Những ngày Tết, từ sáng sớm, thanh niên nam nữ đã ăn mặc đẹp, tập trung tại một địa điểm rộng cùng chơi hội tết. Những chàng trai, cô gái ném “đầu pao” để tỏ tình. Bọn trẻ thì chơi ném quay, những người đã có gia đình thì tung còn…. Khắp các thôn bản rộn rã tiếng khèn, tiếng sáo.

Tục đón Tết sớm của đồng bào Mông ở Mộc Châu những năm gần đây đã trở nên vô cùng hấp dẫn với dân du lịch bởi người Mông ở đây quan niệm “năm mới sẽ may mắn nếu có khách lạ đến nhà trong dịp Tết”. Bởi vậy, đến Mộc Châu trong những ngày Tết cổ truyền, du khách sẽ có cơ hội để khám phá những phong tục, nghi lễ độc đáo và các chơi trò chơi, cùng hòa chung niềm vui năm mới bên chén rượu ngô nồng đượm, thưởng thức món bánh giầy Mông truyền thống rán giòn và những món ăn chỉ có trong ngày Tết.

Vũ Thanh- ANTĐ

Tags: mộc châu, sơn la