Đến Mộc Châu vào thời điểm cuối tháng 4 đến hết tháng 6, du khách sẽ không thấy những cây đào, mận nở hoa rực rỡ nữa, thay vào đó là những vườn mận bạt ngàn chạy dài từ chân đồi tới gần đỉnh, những chùm mận sai lúc lỉu. Những vườn cây sum xuê trái như một thứ thuốc tăng lực xua tan hết mệt mỏi, nóng bức, bạn sẽ cảm thấy hứng thú và hăng hái đem dụng cụ hái mận ra vườn. Có nhiều cách hái mận: ta có thể hái mận bằng một chiếc gậy buộc giỏ hoặc hái bằng cách trèo lên ghế, lên cây… Mỗi kiểu hái có đặc điểm riêng của nó: hái bằng giỏ thì không phải trèo, nhưng mỏi cổ vì luôn phải ngửa mặt nhìn lên; hái bằng cách trèo cây tuy cũng có hơi sợ, nhưng thú vị hơn cả, cảm giác được đứng ở trên cao, được leo trèo một cách thoải mái như thế không phải ở đâu cũng có được.
Và thật là thoải mái khi mỗi sáng thức dậy, bước ra sân thấy gió thổi nhè nhẹ, mát rượi, nhìn ra thấy vườn cây xanh biếc, chim hót ríu rít trên những cành mận, cành đào quả chín đỏ. Tôi gặp Trịnh Trọng Phước giữa vườn mận ở xã Tân Lập - Mộc Châu, em vừa kết thúc kỳ học được gia đình cho lên Mộc Châu chơi mấy ngày.
Bàn tay Phước chạm vào chùm mận đỏ tím, lớp phấn trắng mỏng tanh khẽ tan, để lại phần vỏ quả mận căng tròn, sáng bóng, đỏ rực. Ngắt quả mận bỏ vào chiếc thúng dưới chân, tay Phước cứ thoăn thoắt níu cành, vặt quả một lúc đã đầy thúng mận. Dừng tay, lau giọt mồ hôi trên trán, Phước đưa quả mận đỏ nhất, to và chín nhất lên miệng cắn một miếng hết sức thoải mái. Em bảo: Cả năm đi học em không được đi chơi mấy, hè năm nay được học sinh tiên tiến, bố mẹ thuởng một chuyến đi Mộc Châu chơi, em được ăn mận thoải mái, được biết cách người dân hái mận...
Với diện tích mận rộng lớn, quả chín vào mùa hè, Mộc Châu có thể tổ chức được những chương trình du lịch hái quả hấp dẫn dành cho đối tượng là các gia đình có con nhỏ, học sinh, sinh viên, giới trẻ thích khám phá. Đến Mộc Châu, du khách sẽ được trải nghiệm cuộc sống của người nông dân trong vụ mùa: từ thu hoạch mận đến đem mận đi bán, cắm trại, nghỉ đêm tại vườn hay những căn nhà quanh vườn. Những trải nghiệm này thực sự có giá trị với giới trẻ, bởi ở những thành phố lớn như Hà Nội, Hải Phòng... Họ không có điều kiện gần gũi với thiên nhiên, tham gia các hoạt động nông nghiệp như ở Mộc Châu.
Tuy chưa có công ty nào khai thác, nhưng thời gian qua các ngành chức năng ở Mộc Châu đã có những quan tâm đáng kể và có hành động cụ thể. Ông Lê Đình Phong - Phó trưởng Ban Quản lý Khu du lịch Mộc Châu cho biết: Hiện nay chúng tôi cho xây dựng các video clip quảng bá với chủ đề du lịch hái quả, bên cạnh đó cũng lựa chọn điểm đến và xây dựng chương trình du lịch hái quả 2 ngày, 3 ngày. Các sản phẩm được quảng bá ở một số hội chợ và trên mạng internet, bước đầu đã nhận được sự quan tâm của một số công ty lữ hành.
Năm nay, huyện Mộc Châu cũng bắt đầu tổ chức ngày hội hái quả với nhiều hoạt động phong phú như thi hái quả, thi ăn quả, thi tìm hiểu về cây mận Mộc Châu... Ông Trần Xuân Việt, Trưởng phòng Văn hóa và Thông tin cho biết: Mục đích tổ chức ngày hội là giới thiệu, quảng bá những sản phẩm mận hậu Mộc Châu; tôn vinh những người trồng mận; tạo cơ hội để những người trồng mận được giao lưu, học hỏi, tìm hiểu, nâng cao kiến thức, kinh nghiệm trồng và chăm sóc cây mận; tạo ra các sản phẩm có giá trị, để mận hậu trở thành một sản phẩm du lịch hấp dẫn.
Có lẽ ở miền Bắc không đâu lợi thế như Mộc Châu trong việc làm du lịch hái quả. Mộc Châu quanh năm có khí hậu mát mẻ, trong khi ở các nơi khác trời có khi nắng 35-36, thậm chí 40 độ, thì Mộc Châu vẫn ổn định 28 - 30 độ, buổi sớm ra nương mận vẫn phải khoác thêm chiếc áo dài. Với thung lũng mận nối tiếp nhau, du khách đến đây có một không gian cực kỳ rộng lớn để trải nghiệm, vui chơi. Các đơn vị lữ hành cũng dễ dàng xây dựng những chương trình du lịch hấp dẫn mà giá cả lại hợp lý. Các chương trình du lịch gia đình, du lịch trải nghiệm cho học sinh, sinh viên kèm theo các hoạt động ngoại khóa, trại hè từ 3 ngày đến một tuần có thể sẽ trở thành điểm nhấn trong chương trình.
Với các nhà vườn hầu hết đều đón nhận khách du lịch đến tham quan, trải nghiệm thu hái mận. Hiện nay một số nhà vườn cũng đã xây dựng chương trình du lịch hái quả cho du khách có nhu cầu. Nhà nghỉ Hồng Hà Mộc Châu là một trong những địa chỉ đi đầu. Đến đây du khách được cho mượn những bộ trang phục dân tộc Thái, Mông, khoác giỏ, bế ra vườn hái quả, chụp ảnh. Buổi tối, khách nghỉ tại nhà nghỉ hoặc cắm trại tại vườn, đốt lửa nướng thịt và vui chơi tại chỗ. Doanh nghiệp chè Mộc Sương cũng đang dần hoàn thiện mô hình du lịch nông nghiệp, trong đó ngoài trải nghiệm về chè Ôlong, du khách sẽ được hái quả trong vườn, được nghỉ ngơi ngay tại nhà sàn giữa vườn mận, được ăn uống, làm việc như một công nhân thực thụ. Thậm chí, nếu chăm chỉ thu hái, du khách còn được trả tiền hái mận thuê. Tuy cũng không đáng bao nhiêu so với một ngày lao động ở thành phố, nhưng ít nhiều nó giúp bạn thấu hiểu công việc của một người nông dân: vất vả nhưng đầy niềm vui.
Lợi thế là thế, tuy nhiên để có thể trở thành sản phẩm du lịch hoàn chỉnh, trước mắt cần tuyên truyền mạnh mẽ hơn nữa đến đông đảo mọi người, thêm nữa cơ sở hạ tầng giao thông, lưu trú cũng cần hoàn thiện, nhất là những khu vực gần trung tâm thu hái mận. Làm tốt những điều đó, tương lai không xa Mộc Châu sẽ thu hút lượng lớn du khách đến vào mùa hè.
