TẾT MÔNG MỘC CHÂU VÀ KINH NGHIỆM ĂN TẾT CỦA BÀ CON

TẾT CỔ TRUYỀN CỦA NGƯỜI MÔNG MỘC CHÂU DIỄN RA KHI NÀO?

Khác với hê lịch của người Kinh, hằng năm cứ vào tháng chạp 12 âm lịch, đồng bào bà con người Mông ở Mộc Châu lại đón tết sớm. Tết thường được diễn ra trong 3 ngày đầu tháng Chạp âm lịch. Thế nhưng trước đó cả tháng trời, không khí nhộn nhịp chuẩn bị đón mừng mùa xuân mới đã lan tỏa vào khắp các bản làng có người Mông sinh sống tại Mộc Châu

NHỮNG NÉT ĐẶC SẮC TRONG NGÀY TẾT MÔNG MỘC CHÂU.

Công tác chuẩn bị tết và cúng giao thừa

Khi tết Mông Mộc Châu (tết cổ truyền của đồng bào người Mông Mộc Châu) Chuẩn bị đến Người Mông chuẩn bị ngày Tết rất chu đáo, từ ngày 26 -11 âm lịch, bà con đã bắt đầu nghỉ làm nương rẫy để mua sắm chuẩn bị cho Tết truyền thống. Mỗi người mỗi việc, phụ nữ mải miết hoàn thiện đường thêu, nút chỉ trên bộ váy áo mới để cho người thân trong gia đình diện Tết. Đàn ông tất bật đi mua sắm đồ hay thịt lợn, gà làm bữa cơm thịnh soạn cho gia đình. Để có quần áo mới đón Tết truyền thống, những người phụ nữ trong gia đình người Mông phải chuẩn bị trước đó khoảng 3 tháng.

Ngày 30 Tết, việc dọn dẹp nhà cửa, trang trí bàn thờ tổ tiên là công việc quan trọng cuối cùng của năm. Người Mông sẽ chọn một cành tre còn xanh lá và buộc 3 sợi dây có màu xanh, đỏ, vàng cắm thêm một que hương để làm chổi quét nhà. Người Mông quan niệm rằng, chiếc chổi sẽ quét đi bệnh tật, ốm đau, những điều không may của năm cũ và mang lại may mắn cho gia chủ vào năm mới. Đặc biệt, công việc quét nhà sẽ do người chủ trong gia đình thực hiện và tiến hành vào khoảng thời gian từ khoảng 3 đến 4 giờ sáng ngày 30 Tết.

Thờ các vật dụng, dụng cụ sản xuất.
Có một điều hết sức đặc biệt, tất cả những công cụ lao động hàng ngày sẽ được người Mông rửa sạch sẽ, dán một mảnh giấy đỏ đưa lên bàn thờ 3 ngày Tết. Theo quan niệm người Mông, 3 ngày Tết là những ngày để gia chủ tri ân “người bạn” trong lao động sản xuất, 10 ngày sau mới lấy ra sử dụng. Trong dịp Tết cổ truyền, người Mông luôn thờ ma nhà và những dụng cụ lao động sản xuất.  cho nên việc thờ những vật dụng đó rất quan trọng. Nó sẽ  giúp người Mông sinh sống thuận lợi và làm ăn phát triển.

Mâm cỗ cúng tổ tiên.
Đặc biệt, trong mâm cỗ cúng tổ tiên vào ngày 30 Tết của người Mông không thể thiếu bánh dày. Nếu như với người Kinh ở miền xuôi, mâm cỗ Tết không thể thiếu bánh chưng, bánh tét thì Tết người Mông phải có bánh dày để cúng tổ tiên và trời đất. Người Mông quan niệm, bánh dày tròn tượng trưng cho mặt trăng và mặt trời – là nguồn gốc sinh ra con người và vạn vật trên mặt đất.

Gạo nếp nương thơm ngâm và đồ thành xôi đổ vào một máng gỗ, các chàng trai sức vóc khỏe mạnh dùng chày thay nhau giã đến khi thật nhuyễn và mịn, rồi gói lại bằng lá chuối. 6 cặp bánh đầu tiên gồm 12 chiếc tượng trưng cho 12 tháng trong một năm được dâng lên trời đất và vị thần mùa màng. Những chiếc bánh còn lại xếp vào hũ gỗ pơ mu đậy kín lại để ăn và thết đãi khách quý.

Những kiêng kỵ trong 3 ngày Tết Mông Mộc Châu
Để cho mùa màng được tốt tươi, vật nuôi trong nhà sinh sôi người Mông kiêng không giẫm lên bếp lửa, không để nước làm tắt lửa trong bếp, không để bánh dày bị cháy trong khi nướng, kiêng thổi lửa trong 3 ngày Tết…

Người Mông không đón Giao thừa mà quan niệm khoảnh khắc Giao thừa được tính bằng tiếng gà gáy đầu tiên trong đêm 30 Tết. Vì Theo quan niệm người Mông, sau tiếng gà gáy đêm Giao thừa nếu con chó phát ra tiếng kêu đầu tiên trong năm mới, năm đó sẽ làm ăn phát đạt. Nếu những con thú rừng như cú mèo phát ra tiếng kêu đầu tiên của năm mới sẽ báo hiệu một năm làm ăn thất bát, bệnh tật nhiều.

Trong 3 ngày Tết không ăn cơm chan canh, vì chan canh ngập hạt cơm thì cả năm đó ruộng nương sẽ bị ngập lụt làm ăn thất bát. Ngoài ra, đối với người Mông bánh dày như biểu tượng của mặt trăng, mặt trời nên trong 3 ngày Tết kiêng ăn bánh dày nướng. Đối với người Mông ăn bánh dày nướng năm đó sẽ gặp nhiều hạn tai ương, sẽ bị chết cháy.

Ngoài những tục lệ kiêng kỵ, người Mông cũng có những quan niệm mang may mắn vào trong gia đình vào ngày Tết. Đối với người Mông, trong 3 ngày Tết, gia chủ bán được một vật gì, năm đó sẽ buôn bán thuận lợi, làm ăn phát đạt. Và để năm mới gia đình sẽ tậu được nhiều trâu bò, của cải trong nhà sẽ sinh sôi nảy nở thì trong những ngày mồng 7, mồng 8 sẽ đi tìm mua một con bò đang có chửa để dắt về nhà, cũng giống như ngày vía thần tài của người Kinh vậy.

Những trò chơi dân gian của người Mông

Trong dịp Tết người Mông ở Mộc Châu cũng tổ chức các trò chơi truyền thống như đánh tu lu (đánh cù), ném pao, đánh quay… Từ ngày mùng 4, người H’Mông mới bắt đầu chơi Tết. Những bộ váy, áo đẹp nhất sẽ trưng diện trong dịp này. Bởi vậy, nổi bật trong sắc màu e ấp của hoa mơ, hoa mận và sắc hồng của hoa đào là những gam màu rực rỡ của những chiếc váy tung xòe trên cánh đồng cải trắng ngút ngàn, là tiếng leng keng đồng bạc hoa theo bước chân thiếu nữ đi chơi xuân…

ĐI ĂN TẾT MÔNG MỘC CHÂU Ở ĐÂU?

Nếu như bạn đang ở Mộc Châu vào những ngày đầu của tháng chạp thì bạn là người cực kỳ may mắn và đừng bỏ lỡ việc đón tết cùng bà con người Mông Mộc Châu nhé.

Những bản làng người Mông Mộc Châu phù hợp ăn tết:
– Bản Pa Phách: Homestay A Dê
– Bản Pa Khen: Homestay A Của, Homestay A Vạng, Bác Lâu trưởng bản Pa Khen 3, Bác Dia bản Pa Khen 1
– Bản Hua Tạt Vân Hồ: Homestay A Chu, Homestay A Nhà.
– Bản du lịch Cộng đồng Tà Số.

Để được tư vấn, tham dự tết Mông tại Mộc Châu các bạn hãy gọi qua số điện thoại 0974.582.584 – Han Bụi Top Mộc Châu sẽ hỗ trợ các bạn.

Trên đây là những thông tin và kinh nghiệm Du lịch Mộc Châu muốn chia sẻ cùng bạn khi muốn ăn tết Mông cùng bà con. Bà con người Mông rất hào phóng và hiếu khách nên bạn sẽ rất dễ để được ăn tết cùng với họ. nhưng hãy nhớ những điều kiêng kỵ và tôn trọng ngày tết truyền thống của họ. Hay xin phép và hỏi kỹ trước khi làm điều gì đó. Chúc các bạn có những trải nghiệm văn hóa thật thú vị tại Mộc Châu.