TRUYỀN THUYẾT VỀ THÁC DẢI YẾM (THÁC TA LÉT)

Thác Dải Yếm với cảnh thiên nhiên đẹp, hùng vĩ được tạo bởi hai con suối to từ Bản Vặt và Bản Lùn (dòng suối thứ nhất chảy từ Khe Bó Co Lắm, mó nước này ngày xưa có cây Đa to gọi là Cọ Lắm; Dòng suối thứ hai chảy từ Khe Bó Tá Cháu là mó nước sạch dùng để lấy nước về Chùa Vặt Hồng, ngày xưa dân bản chỉ dùng nguồn nước này về tắm cho Tượng Phật tại chùa Vặt Hồng, bản Vặt, Mường Sang).

 Hai dòng nước hòa vào một đổ dồn xuống điểm tập trung “Văng xốm Pọn – Khu có cây lá chua rừng” xuống thác Ta Lét trắng xóa như Dải lụa trắng (Vì vậy mà thác được gọi là Thác Dải Yếm), thác chảy xuống suối Sặp, ở đó có lùm cây xanh cao, Đàn chim con đậu con bay đến ăn quả rừng, đàn cá bơi lội lúc ẩn lúc hiện.
 

Thác Ta Lét đẹp nhất về mùa mưa khi nước ở thượng nguồn đổ xuống tung bọt trắng xóa. Mùa hè ở ngoài nóng nực vã mồ hôi khi vào đến khu vực thác Ta Lét mát rượi, ráo mồ hôi liền.

Và câu chuyện kể về thác Dải Yếm.

- Đã lâu lắm rồi, người già nhất và minh mẫn nhất của Bản Vặt cũng không thể nhớ nổi vào thế kỷ thứ mấy. Thủa ấy,  vùng đất bản Vặt thuộc Mường Sang là vùng đất trù phú, giầu có và đẹp tươi với nhiều đồng bào các dân tộc sinh sống hạnh phúc. Lúc đó bên Lào bỗng có quân giặc tràn từ phương Bắc xuống hung hãn cướp phá, bắt giết dân lành các bản mường. Việt Lào, hai nước đã có truyền thống hữu nghị từ lâu đời vì vậy Vua Lào nhờ Vua nước Việt cho quân sang giúp sức đánh quân giặc cướp nước. Là một miền quê gần biên giới với nước Lào, thanh niên trai tráng của Bản Vặt Mường Sang hăng hái sang nước láng giềng giúp vua Lào diệt giặc, có rất nhiều đôi trai gái phải tạm chia tay nhau, tại bản Vặt lúc đó đang có một đôi nam nữ - trai tài, gái sắc nhưng đều mồ côi cha mẹ đem lòng yêu nhau tha thiết cũng đành phải chia tay nhau.

Ngày chia tay, cô gái tiễn người yêu tới Pu Hạng Méo (chỗ biểm bé như đuôi con mèo trên đoạn đường QL43), tới đây cô gái dặn người yêu: “Anh đi đánh giặc xong về với em, em sẽ chờ và đón anh ở đỉnh của dòng Thác này. Nếu anh không về em sẽ biến thành con Ếch ở ruộng Na Sai nhìn về phía anh ra đi” (Hiện nay ở khu ruộng Na Sai - Khu vườn Lan có một hòn đá to hình con Ếch ngồi nhìn về phía đường QL 43) . Chàng trai dặn người yêu rằng: “Anh đi đuổi giặc xong anh sẽ về cưới em, em ở nhà gắng đợi anh, thắng giặc mình sẽ vui mừng gặp nhau ở Pu Khao – Pu hạo. Họ chia tay nhau có dòng Thác chứng kiến, chàng trai đi chống giặc xâm lăng, cô gái trở về bản Vặt, sớm hôm tần tảo ruộng vườn.

Thế rồi quân giặc xâm lăng bị đánh tơi bời, thanh niên trai tráng trong bản, trong mường đi đánh giặc đã về cả, chỉ còn chàng trai người yêu của cô gái là vẫn chưa thấy về, không ai cho cô gái biết tin tức gì về chàng trai người yêu của cô. Thời gian trôi đi, hết năm này qua năm khác, chiều nào cũng vậy khi xong việc, hoàng hôn buông xuống cô gái lại ra thác tắm và chờ người yêu với niềm hy vọng mãnh liệt. Người dân trong bản rất thương và lo cho sức khỏe của cô, nhiều trai bản, trai mường đem lòng yêu thương, tìm đến với cô và ngỏ ý đón cô về làm vợ, mọi người khuyên cô không nên chờ chàng trai nữa vì có thể chàng trai đã chết khi chống giặc, nhưng cô gái vẫn một mực không nghe, kiên quyết chờ đợi người yêu, quyết không sai lời hẹn ước.
Chiều lại chiều khi ánh hoàng hôn buông xuống, mọi người lại thấy bóng dáng của cô gái sau khi tắm lại ngồi trên đỉnh thác chờ người yêu trong sự vô vọng.

Một chiều kia dân bản bỗng không thấy cô gái ngồi trên đỉnh thác như mọi lần liền báo cho nhau và chia nhau đi tìm cô gái, tìm khắp nơi mà vẫn không thấy, Mọi người cho rằng do kiệt sức vì mòn mỏi chờ người yêu, không còn sức lực, thác thì trơn trượt, trong khi tắm cô gái đã sảy chân rơi theo dòng thác.

Xúc động trước tình yêu của cô gái và chàng trai, nhất là khi đứng từ Pu Hạng Méo (nơi cô gái và chàng trai chia tay) nhìn về dòng thác sẽ thấy dòng thác như một dải lụa hết tháng này qua năm khác đang kể về câu chuyện tình yêu, vì vậy dòng thác còn được mọi người gọi là  Thác Tình Yêu.

Thác Dải Yếm – Thác Ta Lét là điểm du lịch bổ ích, đường nhựa quốc tế Việt Lào theo ven suối Sập qua bản Bó Sập tới cửa khẩu nườm nượp xe máy, ô tô qua lại đông vui. Du khách dừng chân thưởng ngoạn, hóng mát nơi đây, giảm bớt mệt nhọc, mát mẻ sảng khoái tiếp tục cuộc hành trình mới. Những đôi bạn trẻ đang yêu nhau thì đến đây tìm kiếm giây phút lãng mạn, đứng tựa vào nhau cầu mong được Cô gái và Chàng trai phù hộ cho tình yêu của họ được đơn hoa kết trái, đi bên nhau trọn cuộc đời.  
(* Người sưu tầm: Phạm Việt Hùng – BQL Khu du lịch Mộc Châu, ghi theo lời kể của Sa Phong, Bản Nà Ngà 1 và Hà Văn Khoát, Bản Vặt xã Mường Sang).