Nghề gốm, sản phẩm mới cho du lịch Mộc Châu

Nghề gốm là một trong những nghề truyền thống hình thành lâu đời, nhắc đến nghề gốm ai cũng sẽ nghĩ đến các làng gốm truyền thống nổi tiếng như Bát Tràng, Hương Canh, Chu Đậu Thổ Hà, Phù Lãng, … Học làm gốm là một việc hết sức thú vị, vừa rèn luyện sự khéo léo, kiên nhẫn vừa đem lại sự sáng tạo nghệ thuật đầy mới mẻ. Trước đây nếu muốn trải nghiệm học làm gốm cần đến với các làng gốm, thì bây giờ ngay tại cao nguyên Mộc Châu người dân cũng như khách du lịch có thể trải nghiệm tại xưởng gốm Pottety – Mộc Châu của Hợp Tác xã Đặc sản Tây Bắc.
 

Đến thăm xưởng gốm Pottety – Mộc Châu của Hợp tác xã Đặc sản Tây Bắc tại tiểu khu Vườn Đào, thị trấn Nông trường Mộc Châu điều chúng tôi cảm nhận là chỉ ở một điểm nhưng đủ giúp cho người dân cũng như du khách khi đến đây có thể nắm bắt được các quy trình cũng như hoạt động sản xuất của nghề gốm bao gồm các khâu: Làm đất; tạo hình sản phẩm; trang trí hoa văn; tráng men và nung đốt.
 

Đến đây, khách du lịch không chỉ được xem sản phẩm gốm sứ được làm từ những bàn tay khéo léo của nghệ nhân, mà giờ đây còn được ngắm những tác phẩm được làm nên bởi những bàn tay... không chuyên nghiệp của các em người dân tộc đang học nghề tại đây. Dù chúng không quá tinh xảo, không cầu kì nhưng ẩn chứa bên trong chính là sự sáng tạo, cảm xúc thật của người làm ra, khác với những sản phẩm gốm công nghiệp ở chợ hay siêu thị, trong đó có cả nét văn hóa đặc trưng của dân tộc thể hiện trên từng sản phẩm, những hoa văn mà trước đây có thể thấy trên những bộ trang phục truyền thống thì nay đã được truyền tải cả trên những sản phẩm làm ra từ gốm.

Nhìn những người thợ trẻ thoăn thoắt vuốt nặn gốm bên bàn xoay, hay miệt mài, tỉ mẩn từng nét vẽ trang trí sản phẩm dưới sự hướng dẫn chu đáo của nghệ nhân Phạm Tiến Khang chúng tôi hiểu rằng trong các em đã bắt đầu hình thành tình yêu với gốm và thả hồn vào những tác phẩm trên gốm. Em Hoàng Thị Sanh ở bản Pa Khen 1, thị trấn Nông trường Mộc Châu cho biết: Ngay từ nhỏ, chúng em đã được các bà, các mẹ dạy các họa tiết thêu các bộ trang phục dân tộc nên khi học làm nghề gốm dưới sự hướng dẫn của nghệ nhân em cảm thấy rất thích thú và phù hợp với khả năng của mình; em được thỏa sức sáng tạo và thể hiện bản thân trên các sản phẩm mình làm ra. Em sẽ cố gắng kiên trì để học nghề và tạo ra nhiều sản phẩm gốm có giá trị mà mang màu sắc đặc trưng của dân tộc mình.

Qua tìm hiểu được biết, HTX Đặc sản Tây Bắc đã xây dựng xưởng gốm Mộc Châu Pottety – Mộc Châu từ tháng 5 năm 2020. Sau 4 tháng thử nghiệm  nghiên cứu nguyên liệu và chất men, đến tháng 9/2020 những mẻ lò đầu tiên ra lò, chất lượng sản phẩm đạt được nhiệt độ ở gốm thông thường 1.200 độ C cho ra những mẻ gốm có màu men màu vàng. Điều đặc biệt, lò nung ở đây không phải nung than, củi như những lò nung khác mà sử dụng gas để nung nên việc chờ sản phẩm ra lò cũng không còn mất nhiều thời gian nữa. Sức chứa của lò nung là từ 100 đến 120 sản phẩm có kích thước trung bình cho một lần nung.

Qua đánh giá các sản phẩm đều đạt chất lượng… sản phẩm chủ yếu của xưởng gốm chủ yếu là những bình hoa để bàn, cốc, bộ ấm chén… Thời gian gần đây, khách du lịch tìm đến xưởng để trải nghiệm làm gốm cũng như tìm mua về làm lưu niệm ngày càng nhiều. 
 

Trao đổi với nghệ nhân Phạm Tiến Khang, thành viên HTX Đặc sản Tây Bắc cho biết: Qua nghiên cứu, tìm hiểu, tôi thấy nghệ thuật gốm phù hợp với những người phụ nữ dân tộc vì gốm là một loại hình nghệ thuật mang tính dân gian sâu sắc được tạo nên từ trí sáng tạo và đôi bàn tay khéo léo của người thợ gốm và những người phụ nữ dân tộc đã quen với những họa tiết thêu may truyền thống nên dễ dàng truyền tải những họa tiết đó lên các sản phẩm gốm. Với tâm niệm “Để nghề để nghiệp còn quý hơn để vàng để bạc cho con cháu mai sau” tôi muốn góp một chút công sức và khả năng của mình để đào tạo ra một lớp thợ gốm trẻ có đủ niềm đam mê để cùng nhau tạo nên những sản phẩm độc đáo, mới mẻ mang đậm nét truyền thống và độc đáo riêng của vùng núi rừng tây bắc, xây dựng nghề gốm ở Mộc Châu. 
 
Cùng với đó, để giúp người dân biết đến với nghề gốm nhiều hơn, HTX Đặc sản Tây Bắc đã phối hợp tổ chức cho hơn 1.000 em học sinh trên địa bàn huyện Mộc Châu đến tham quan và trải nghiệm những điều thú vị với mô hình 1 ngày cùng làm gốm Mộc Châu, để các em sẽ biết yêu quý và trân trọng hơn các sản phẩm từ gốm. Từ một nắm đất vô tri vô giác, các em có thể phát triển được sự đam mê, sáng tạo, và đặc biệt là rèn luyện tính kiên nhẫn, sự tỉ mỉ thông qua các thao tác thủ công, hiểu được tinh hoa làm gốm là như thế nào. Hy vọng rằng, với sự tâm huyết, niềm đam mê, nghề gốm.
 

Hy vọng, trong tương lai, nghề gốm ở Mộc Châu sẽ được quan tâm đầu tư đúng mức, đúng hướng, trở thành một trong những kênh giáo dục không chỉ về kiến thức trên lớp học mà bên cạnh đó là kĩ năng sống, rèn luyện cả trí, thể, mỹ cho thế hệ mầm non tương lai của đất nước. Đồng thời, tạo ra những sản phẩm quảng bá hình ảnh của khu du lịch Mộc Châu cũng như những nét văn hóa đặc trưng của các đồng bào dân tộc nơi đây đến với du khách trong và ngoài nước.