Phát triển đa dạng hóa các sản phẩm du lịch

Từ bảo tồn những giá trị truyền thống

Hết Chá, lễ hội cầu mùa đặc biệt của dân tộc Thái ở Mộc Châu. Lễ hội này vừa mới được phục dựng lại cách đây ba năm và được đánh giá là một trong những lễ hội còn giữ lại được nội dung khá nguyên bản.

Theo truyền thống, lễ hội "Hết Chá" được tổ chức vào mùa xuân. Các nghi lễ "Hết Chá" do các cá nhân, hộ gia đình có điều kiện luân phiên đứng ra tổ chức với sự tham gia của cộng đồng làng bản.

Tâm điểm của lễ hội là cây Nêu, với rất nhiều biểu tượng của các loài động, thực vật như: ếch, nhái, chim muông, ve sầu, cỏ cây, hoa lá, trống chiêng, thuyền bè... muôn màu sắc.

Bắt đầu lễ hội, ông trưởng bản đứng lên cất lời mời gọi thần linh xuống trần ăn tết, ăn măng giữa mùa hoa ban nở và cùng đánh trống đánh chiêng, múa xoè cho vui bản. Lời hát vừa dứt, trống chiêng nổi lên vang động núi rừng, gái trai xúng xính áo quần, khăn váy, cùng xòe vòng, xòe hoa. Hết bài xòe tưng bừng, trưởng bản làm nhiệm vụ kiểm tra những phẩm vật tượng trưng sự no đủ trên cây nêu. Ông cầm kiếm đi vòng quanh, miệng cầu khấn theo nghi thức truyền thống. Khấn xong, thanh niên trai gái trong bản lần lượt lên tặng quà tỏ lòng biết ơn thần linh. Sau phần nghi thức, những điệu xòe chá vui nhộn mới chính thức diễn ra. Phần hội của lễ hội "Hết Chá" có những trò diễn dân gian như thi đấu kiếm, tập trâu cày, đặc biệt còn có những tiết mục kịch câm dí dỏm theo những sự tích của người Thái.

Ông Hoàng Văn Mín - một trong những “người cuối cùng” được đắm mình trong hơi thở lễ hội Hết Chá thủa nào, giờ còn nhớ và đang nỗ lực truyền dạy lại cho con cháu - những người sẽ tiếp nối ông giữ ngọn lửa truyền thống. “Tôi thấy tự hào vì “ngọn lửa truyền thống” đang được khơi dậy và thổi bùng lên. Các cháu thanh niên háo hức, người già  mong chờ, mọi người gần xa vui mừng, thế là tốt lắm” - Ông Hoàng Văn Mín phấn khởi nói.

Đến phát triển các sản phẩm du lịch đặc trưng

Đầu những năm 2000, khi Mộc Châu khởi động cho chương trình phục dựng các lễ hội dân tộc để phục vụ phát triển du lịch, cũng là thời điểm du khách các vùng biết và đến Mộc Châu nhiều hơn. Ngoài những đặc sản cao nguyên như chè, sữa đã từng bước đứng vững trong lòng du khách, giờ đây những điểm thăm quan thắng cảnh Hang Rơi, thác Giải Yếm, Ngũ động, đặc biệt là lễ hội Tết độc lập, lễ hội Hết Chá, lễ hội Hoa Ban đã không còn xa lạ với du khách. Tuy nhiên, vẫn còn những tiếng thở dài khi các sản phẩm du lịch còn nghèo nàn, các dịch vụ phụ trợ dường như còn vắng bóng, hoạt động theo thời vụ, hoặc quá đỗi đơn giản khó lòng níu chân du khách.

Sau một ngày khá mệt mỏi do phải chạy xô đến các điểm tham quan tại Mộc Châu, bà Lệ, giảng viên trường Đại học Văn hóa vừa phấn chấn nhưng vẻ như vẫn tiếc nuối. “Mộc Châu thật quyến rũ, mát mẻ, nhưng mấy điểm thăm quan còn đơn sơ, một số chỗ khá nguy hiểm, tiếc nhất là tôi chưa mua được quà gì đặc sắc về tặng người thân”

Đây cũng chính là băn khoăn của những người làm du lịch Mộc Châu. Ông Nguyễn Văn Bình, Giám đốc BQL Khu du lịch Mộc Châu cho biết: Phát triển, khơi dậy tiềm năng du lịch Mộc Châu sẽ là một trong những ưu tiên, mũi nhọn của cả tỉnh Sơn La và huyện Mộc Châu trong giai đoạn sau năm 2010. Mục tiêu này chỉ có thể thực hiện khi sự đầu tư hạ tầng cơ sở đồng bộ với việc quan tâm phát triển đa dạng hóa các sản phẩm du lịch. Những lợi thế của thiên nhiên, khí hậu, phong cảnh sẽ được phát huy khi có đội ngũ người làm du lịch được đào tạo cơ bản, chuyên nghiệp. Những thế mạnh mang đặc thù Cao nguyên như chè, sữa, rau quả, hoa.. phải thực sự trở thành đặc sản phục vụ mua sắm; các tuor, tuyến tham quan, nghỉ ngơi phải được quảng bá mạnh mẽ trên hệ thống truyền thông đại chúng; Các chương trình du lịch về nguồn, festival, lễ hội dân tộc với những môn thể thao, trò chơi, hoạt động ẩm thực dân tộc cần được tổ chức thường xuyên, tạo cơ hội cho du khách được đắm mình trong không khí lễ hội, được tham gia trực tiếp vào các hoạt động vui chơi giải trí. Đó sẽ là sợi dây liên kết, gọi mời và giữ chân du khách tốt nhất.

Mục tiêu trở thành khu du lịch Quốc gia là một nhiệm vụ hết sức khó khăn, nó không chỉ dừng lại số tiền đầu tư lớn cỡ nào với những thống kê nguồn vốn hay dự án. Vấn đề phát triển du lịch sẽ thực chất và hiệu quả hơn khi những thế mạnh được phát huy với sự nỗ lực vượt bậc, sự quan tâm đầu tư từ nhiều phía về cơ chế, chính sách đến những việc làm cụ thể. Phát triển đa dạng hóa các sản phẩm, dịch vụ du lịch phong phú, đa dạng mang đậm nét đặc thù địa phương sẽ giúp Mộc Châu biến tiềm năng trở thành sức mạnh là động lực thúc đẩy du lịch phát triển.