Du lịch sinh thái - cộng đồng Pù Luông: Hướng đến phát triển bền vững

Sức hút của Pù Luông đến từ các giá trị tự thân hay vẻ đẹp thiên nhiên hùng vĩ, hoang sơ của vùng đất này. Pù Luông được bao bọc bởi vô số dãy núi cao, mật độ bao phủ rừng tự nhiên khá dày và khí hậu ôn hòa. Đây là điều kiện lý tưởng để xây dựng sản phẩm du lịch nghỉ dưỡng núi, du lịch sinh thái và sinh thái cộng đồng. Đặc biệt, Pù Luông có những thửa ruộng bậc thang trải dài khắp thung lũng, vẽ nên bức tranh cuộc sống yên bình nơi các bản làng người Thái, người Mường. Điều đó không chỉ gây ấn tượng đẹp cho du khách, mà còn là yếu tố căn bản tạo nên tính ổn định và là lợi thế trong kinh doanh du lịch khi không phụ thuộc vào tính mùa vụ.

Từ Pù Luông có thể kết nối thuận lợi với thủ đô Hà Nội (chừng 180 km), quần thể danh thắng Tràng An - Ninh Bình (chừng 100 km), TP Thanh Hóa và thành phố du lịch Sầm Sơn (chừng 120 km), các điểm du lịch Mai Châu và Mộc Châu (chừng 40 - 100 km). Đây là cơ sở để các công ty lữ hành xây dựng các tour du lịch mang tính liên kết, vừa giúp tiết kiệm quãng đường và thời gian di chuyển giữa các địa điểm; vừa giảm chi phí và gia tăng thời gian lưu trú, trải nghiệm cho du khách. Bên cạnh điều kiện giao thông được cải thiện đáng kể; thì số lượng và chất lượng các cơ sở lưu trú tại Pù Luông cũng ngày càng nâng cao. Hiện, Pù Luông có 48 cơ sở lưu trú, trong đó có 45 nhà nghỉ sinh thái cộng đồng và 2 cơ sở nghỉ dưỡng đạt tiêu chuẩn 3 sao. Công suất sử dụng phòng bình quân đạt 60%; riêng các ngày lễ, thứ 7, chủ nhật và các tháng 5, 6, 7, công suất phòng luôn đạt 100%. Đặc biệt, Pù Luông có những cơ sở lưu trú cao cấp như Puluong Retreat, Eco Garden và đang triển khai nhiều dự án nghỉ dưỡng quy mô lớn, có khả năng đáp ứng yêu cầu nghỉ dưỡng của nhiều đối tượng khách trong nước và quốc tế.

Năm 2020 là một năm đầy thách thức đối với ngành du lịch và du lịch sinh thái - cộng đồng Pù Luông cũng không phải ngoại lệ. Song, Pù Luông vẫn đón được 40.199 lượt khách (trong đó, khách quốc tế là 9.659 lượt khách). Tổng thu du lịch đạt trên 60 tỷ đồng. Cùng với đó, huyện Bá Thước cũng đã phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức công bố Quy hoạch phân khu khu du lịch thác Muốn, xã Điền Quang; công bố Quy hoạch điểm dân cư nông thôn gắn với phát triển du lịch cộng đồng bản Đôn, xã Thành Lâm và bản Kho Mường, xã Thành Sơn; công bố điểm du lịch sinh thái cộng đồng được xếp hạng cấp tỉnh là bản Báng, xã Thành Sơn. Ngoài ra, địa phương cũng đã xây dựng Kế hoạch phát triển du lịch cộng đồng tại huyện Bá Thước năm 2020; phối hợp Trung tâm Xúc tiến đầu tư, Thương mại và Du lịch tỉnh Thanh Hóa tổ chức tập huấn khởi sự kinh doanh du lịch cộng đồng cho 100 học viên, thuộc các xã có hoạt động kinh doanh du lịch cộng đồng; phối hợp với các đơn vị truyền thông, báo chí thực hiện các chương trình quảng bá du lịch như “Con đường lúa gạo”, đặc sắc ẩm thực dân tộc Thái, dân tộc Mường...

Với nhiều lợi thế so sánh, năm 2021, huyện Bá Thước phấn đấu đón được 46.000 lượt khách; tổng thu du lịch đạt 69 tỷ đồng; có 69 cơ sở lưu trú/420 phòng; giải quyết việc làm cho 490 lao động; có 1 điểm du lịch cấp tỉnh. Theo đó, địa phương tiếp tục chú trọng loại hình du lịch sinh thái cộng đồng kết hợp nghỉ dưỡng tại các bản Đôn, Kho Mường, Ấm Hiêu, Báng, Son - Bá - Mười... Loại hình du lịch này gắn liền với các hoạt động tham quan ruộng bậc thang, trải nghiệm thu hoạch lúa chín; trồng rau, hái quýt và trải nghiệm sinh thái nông nghiệp; thưởng thức ẩm thực truyền thống địa phương tại nhà người dân (du lịch homestay); khám phá, trải nghiệm “Sa Pa trong lòng xứ Thanh” tại các điểm cao Son - Bá - Mười.

Cùng với đó, hình thành các khu nghỉ dưỡng cao cấp và nâng cấp các homestay bảo đảm chất lượng phục vụ khách du lịch tại các điểm du lịch bản Đôn, Kho Mường, Hiêu. Đồng thời, chú trọng xây dựng các tour du lịch sinh thái tham quan lòng hồ Thủy điện Bá Thước 2, thác Dần Long, hồ Duồng Cốc, thác Muốn, hang cá thần Văn Nho... kết hợp với du lịch tâm linh chùa Giổi, Nghĩa trang liệt sĩ quốc tế Đồng Tâm. Ngoài ra, chú trọng liên kết các tuyến du lịch nội địa như Thành Nhà Hồ - Suối cá Cẩm Lương - Pù Luông; Mai Châu (Hòa Bình) - Ninh Bình - Pù Luông...

Theo nhận định của một số đơn vị kinh doanh du lịch cộng đồng giàu kinh nghiệm, thì thị trường khách hàng tiềm năng nhất của Pù Luông đến từ các nước châu Âu, Úc, Mỹ, Canada và khách Việt có mức sống khá giả, với khả năng chi trả cho các dịch vụ nghỉ dưỡng cao cấp từ 1 - 2 triệu đồng/người/ngày. Do đó, trong định hướng phát triển lâu dài, Pù Luông nên được định hình là điểm đến nghỉ dưỡng dành cho phân khúc khách hàng trung và cao cấp. Đồng thời, cần đa dạng hóa các hình thức nghỉ dưỡng, trải nghiệm, khám phá thiên nhiên và văn hóa để hấp dẫn và giữ chân du khách dài ngày.

Để hướng đến các mục tiêu xa hơn, Pù Luông cần liên tục làm mới mình để thu hút du khách, nhưng đồng thời vẫn phải giữ được các giá trị cốt lõi để làm “bệ đỡ” cho du lịch phát triển. Đó là bảo vệ vẻ đẹp tự nhiên của các điểm tham quan, trải nghiệm gắn với hoạt động leo núi, chinh phục đỉnh cao Pù Luông, trekking, marathon băng rừng, thăm quan hang động, lòng hồ, sông suối, cánh đồng. Đồng thời, gìn giữ và bảo tồn các giá trị văn hóa, nếp sống, nếp sinh hoạt của đồng bào các dân tộc, nhất là các phiên chợ, nghề thủ công và làng nghề truyền thống (chợ phố Đoàn, dệt thổ cẩm, nấu rượu siêu men lá, dược liệu Son - Bá - Mười...). Ngoài ra, ngành chức năng và chính quyền địa phương cần có các giải pháp bảo vệ môi trường, cân bằng hệ sinh thái tự nhiên để làm cơ sở cho du lịch phát triển bền vững.

Bài và ảnh: Hoàng Xuân